ჩვენს რუბრიკაში საკუთარ კინოდღიურებზე და ფავორიტ ფილმებზე, რეჟისორი დათა თავაძე გვესაუბრება.
1. ახალი სპექტაკლის იდეისთვის, მოუცია რომელიმე ფილმს ინსპირაცია?
რა თქმა უნდა, ძალიან ბევრს. მახსოვს, როცა “ფრეკენ ჟულის” ვდგამდით, რამხელა ინსპირაციის წყარო იყო ჩემთვის ინგმარ ბერგმანის “მდუმარება“, ფასბინდერის “პეტრა ფონ კანტის ცხარე ცრემლები” და კასავეტესის “ქალი გავლენის ქვეშ“ – სამივე ფილმი სხვადასხვანაირ დუმილს გვიჩვენებს, რაც ამ ჩვენი დადგმისთვის ძალიან მნიშვნელოვანი მაგალითები იყო.
როცა “ტროელი ქალების” დასადგმელად ვემზადებოდი, მოჰსენ მაჰმალბაფის “სალამი კინოს” ვნახე. ამ ფილმმა იმხელა შთაბეჭდილება მოახდინა ჩემზე, რომ პიესაში ერთ-ერთ სცენას Salam Cinema ჰქვია. ახლა წარმოიდგინეთ, როგორ გაგვიხარდა, როცა “ტროელი ქალების” ერთ-ერთ ჩვენებაზე დარბაზში მაჰმალბაფი დავინახეთ. იმ დროს საქართველოში ფილმს იღებდა.
2. ისე, რომელ ფილმს აქცევდით სათეატრო წარმოდგენად და რატომ?
ჩემი თინეიჯერობის საიდუმლო ოცნება იყო ტარანტინოს “ცოფიანი ძაღლები” დამედგა, მაგრამ, ზოგადად, თავს ვარიდებ ნებისმიერი შემდგარი მასალი გადააზრებას. ეს თეატრსაც ეხება და კინოსაც. თუ ფილმი, ან სპექტაკლი მომწონს, იმ მასალის დადგმა აღარ მინდება ხოლმე – დარწმუნებული ვარ, უკეთ ვერ შევძლებ და საერთოდ, ჯობია ის ვაკეთოთ, რასაც სხვა ჩვენზე უკეთ ვერ გააკეთებს. ჩვენ ხშირად ვციტირებთ ფილმებიდან ჩვენს სპექტაკლებში, თუმცა ეს უფრო თხრობის მანერაა…
3. რომელია ფილმი, რომელიც თქვენი აზრით, ადამიანებში მნიშვნელოვან ცვლილებებს იწვევს?
ის, თუ როგორ ეფექტს ახდენს ხელოვნება ადამიანებზე, ყოველთვის მნახველზეა დამოკიდებული. საბოლოო ჯამში, მნახველი ქმნის ნანახის შინაარსს, ეს უკიდურესად ინდივიდუალური პროცესია, სადაც ყველაფერს აქვს მნიშვნელობა: როდის ნახავთ, სად ნახავთ, ვისთან ერთად ნახავთ, საიდან მოხვედით და როგორ მოხვედით… მოკლედ, ყველა თავისას ხედავს და ხელოვნებაც, როგორც ჩანს, იმ აზრებსა და შეგრძნებებს გვიღიზიანებს, რომლებიც ისედაც გვაქვს. აი მაგალითად, ჩემი სტუდენტებისთვის მომიყოლია ფილმებიდან რაღაც სცენები და ნახვის შემდეგ, იმედგაცრუებულებს უთქვამთ, მსგავსი არაფერი მომხდარა იმ ფილმშიო…
ჩემთვის პირადად, მიხეილ კალატოზიშვილის “მე – კუბა” იყო ასეთი მნიშვნელოვანი ფილმი. პირველად ცხოვრებაში მქონდა შეგრძნება, რომ არ ვიცოდი, რა დამხვდებოდა მას შემდეგ, როცა კინოთეატრიდან გავიდოდი…
4. რომელი ფილმი აღწერს ყველაზე კარგად თქვენს პროფესიას?
საერთოდ არ მიყვარს ფილმები რეჟისორების შესახებ. რაღაც მომენტში მოსაწყენად ავტობიოგრაფიული ხდება და ისინი წუწუნის ცდუნებას ვერ გაურბიან, მაგრამ ბერგმანის ფილმში “რეპეტიციის შემდეგ” არის ასეთი რეპლიკა: “მკვდრები მკვდრები აღარ არიან”, თვითონ ფილმი არ მიყვარს, მაგრამ მგონია, რომ ეს ფრაზა კარგად აღწერს იმას, რითიც ვართ დაკავებულები.
5. და ბოლოს, რომელ ცნობილ რეჟისორს, რომელ სტილში გადააღებინებდით ფილმს თქვენი სპექტაკლის მიხედვით?
რატომღაც ვინტერბერგის “დღეობა” გამახსენდა… ჯანდაბას, გადაიღოს ვინტერბერგმა.
