ანუ რატომ გახდა 13 მიზეზი ახალი შიმშილის თამაშები.
ბევრი ფიქრობდა, რომ 2017 წელი, წინებივით, დისტოპიის წელი იქნებოდა. ნაწილობრივ ასეცაა, თუმცა 2017-ში დისტოპია ისეთი დომიმანტი თემა აღარ ყოფილა, როგორც გასულ რამდენიმე წელს. ახალგაზრდული (YA) დისტოპიების ბუმი 2010 წლიდან დაიწყო და შეიძლება ითქვას, სიტყვა “დისტოპია” თინეიჯერული ლიტერატურის და კინოს სინონიმადაც კი იქცა. გამოვიდა წარმოუდგენლად პოპულარული ბესტსელერები და ფილმი ფრენჩაიზები. შიმშილის თამაშებმა ჯენიფერ ლოურენსი მსოფლიო ვარსკვლავად აქცია.
დისტოპიის, როგორც თემის პოპულარობას ხელი შეუწყო პოლიტიკურმა ვითარებამაც. მაგალითად, დონალდ ტრამპის პრეზიდენტად არჩევამ “1984”, ჰაქსლის “საოცარი ახალი სამყარო” და “მხევლის წიგნი” ბესტსელერების სიის სათავეში მოაქცია, რაც ამერიკელი ხალხის მხრიდან დესტრუქციული მომავლის მოლოდინს უსვამდა ხაზს.
სავარაუდო იყო, რომ ეს ტენდენცია კინოშიც ასახულიყო და დისტოპია კვლავ ყველაზე პოპულარული თემა ყოფილიყო. მაგრამ დისტოპიის ადგილი ყველასთვის მოულოდნელად დაიკავა თინეიჯერების თვითმკვლელობის ისტორიებმა. ამის დასტურია სატელევიზიო სერიალ 13 მიზეზის განსაკუთრებული წარმატება და ინტერნეტში გავრცელებული სუიციდური თამაშის “ლურჯი ვეშაპის” პოპულარობა. ფატალიზმმა და თვითგანადგურებამ ჩაანაცვლა კოშმარული მომავალი და მის წინააღმდეგ მებრძოლი პერსონაჟი.
დისტოპიაში მთავარი ბრძოლაა. გმირი, როგორი ხასიათიც გინდა ჰქონდეს მას, უპირისპირდება მჩაგვრელ სისტემას და თუნდაც დამარცხებისთვის იყოს განწირული, ყველაფერს აკეთებს სიტუაციის უკეთესობისკენ შესაცვლელად.
სრულიად საპირისპიროა სუიციდური ნარატივი. თვითმკვლელობის ისტორია მოგვითხრობს პიროვნულ მარცხებსა და თვითგანადგურებაზე. მსხვერპლი აქ მთავარი გმირია და დასასრულსაც არანაირი კავშირი არ აქვს ოპტიმიზმთან.
ეს რადიკალური განსხვავება საგანგაშო ტენდენციაზე მიგვითითებს: ესაა ნიშანი, თუ როგორ შეიცვალა ახალგაზრდა საზოგადოების გრძნობები, მოლოდინები და რწმენა საკუთარი თავის მიმართ. ცოტა ხნის წინ ახალგაზრდებს მოსწონდათ გმირი, რომელიც ნებისმიერ სიტუაციაში იბრძოდა. დღეს ფოკუსი დამარცხების აღიარებაზე და თვითგანადგურებაზე კეთდება.
ახალგაზრდული დისტოპიების ბუმის უკანასკნელ ტალღას 9/11-ის ტერაქტს უკავშირებენ. გამომცემლები ერთხმად აღნიშნავდნენ, რომ თინეიჯერი მკითხველი ცხოველ ინტერესს გამოხატავდა დისტოპიისა და პოსტაპოკალიფსური ამბების მიმართ. დაახლოებით იანვრიდან კი ეს თემა ფაქტობრივად ჩაკვდა. თვითმკვლელობის ისტორიები ნიჰილისტურია და ასეთივე განწყობას გამოხატავს. ამ ახალ ერაში აღარ არსებობს თინეიჯერი, რომელიც სისტემას უპირისპირდება – სანაცვლოდ მივიღეთ თინეიჯერი, რომელიც სისტემის შეწინააღმდეგების ნაცვლად თავს იკლავს.
ამერიკაში სუიციდური ამბების პოპულარობას მებრძოლი პერსონაჟის მიმართ ინტერესის დაკარგვით ხსნიან.
პოპკულტურა თვითგანადგურების თემას დიდი ხანია ყურადღებას აქცევს. თუმცა დღევანდელი ამბები თვითმკვლელობაზე წინასწარგანზრახული, კარგად დაგეგმილი და კონცენტრირებულია. რაც სუიციდის არააფექტურ ხასიათს გამორიცხავს. მკვლევრების აზრით, ეს ტენდენცია შემაშფოთებელია.
“ამერიკა დამთავრდა” – განაცხადა მარტში სახელმწიფო დეპარტამენტის ოფიცერმა. და როგორც ჩანს, ამერიკის ქვეცნობიერი ამას ეთანხმება.
